Quy trình điều tra Chống bán phá giá (CBPG) ở Việt Nam bao gồm 6 bước chính:
Bước 1: Bên khiếu nại nộp đơn
Các đơn vị sản xuất trong nước (bên khiếu nại) nộp hồ sơ lên Bộ Công Thương đề xuất áp dụng thuế CBPG. Hồ sơ phải bao gồm thông tin cơ bản về ngành sản xuất trong nước, tư cách đại diện hợp pháp của ngành sản xuất trong nước, lý do cáo buộc bán phá giá, tác động của việc gia tăng nhập khẩu đối với ngành sản xuất trong nước và mối quan hệ nhân - quả giữa việc bán phá giá và các tác động trên. Sau khi nhận được hồ sơ ban đầu, Bộ Công Thương sẽ xem xét và yêu cầu dữ liệu bổ sung từ bên khiếu nại để đảm bảo đầy đủ và hợp lệ trong vòng tối thiểu 45 ngày.
Bước 2: Bộ công thương công bố hồ sơ hợp lệ, đầy đủ
Sau khi Bộ Công Thương xác nhận hồ sơ CBPG đầy đủ và hợp lệ, Bộ Công Thương có 60 ngày để quyết định có tiến hành điều tra chính thức hay không. Giai đoạn này bao gồm 45 ngày để thẩm định hồ sơ CBPG, sau đó là 15 ngày để Bộ trưởng đưa ra quyết định.
Bước 3: Bộ công thương quyết định điều tra
Bộ Công Thương chính thức khởi động điều tra CBPG hoặc quyết định chấm dứt điều tra. Nếu khởi động điều tra, BộCông Thương sẽ có 90-150 ngày để tiến hành điều tra, bao gồm:
Thông báo cho các bên liên quan và chính phủ của các quốc gia xuất khẩu.
Gửi phiếu điều tra đến các bên liên quan để thu thập ý kiến, số liệu, v.v.
Thực hiện điều tra tại chỗ đối với các đơn vị sản xuất, nhập khẩu trong nước.
Tính toán ‘biên độ bán phá giá’ và đánh giá thiệt hại đối với ngành sản xuất trong nước.
Các bên liên quan bao gồm bên khiếu nại, đơn vị sản xuất trong nước, đơn vị sản xuất nước ngoài, đơn vị nhập khẩu sản phẩm bị điều tra, cơ quan đại diện ngoại giao tại Việt Nam của các quốc gia xuất khẩu và các đơn vị liên quan khác.
Bước 4: Áp thuế tạm thời
Nếu đáp ứng đủ 3 điều kiện áp dụng thuế CBPG, Bộ Công Thương sẽ công bố áp dụng mức thuế chống bán phá giá tạm thời, có hiệu lực trong 120-180 ngày; nếu không, cuộc điều tra sẽ bị chấm dứt.
Theo Điều 78 Luật Quản lý ngoại thương, 3 điều kiện để áp dụng thuế chống bán phá giá là:
Biên độ bán phá giá được xác định cụ thể và lớn hơn 2% giá xuất khẩu.
Ngành sản xuất trong nước bị thiệt hại đáng kể hoặc bị đe dọa gây ra thiệt hại đáng kể hoặc ngăn cản sự hình thành của ngành sản xuất trong nước.
Tồn tại mối quan hệ nhân quả giữa việc nhập khẩu hàng hóa bị bán phá giá với thiệt hại của ngành sản xuất trong nước.
Nếu áp dụng thuế CBPG tạm thời, cơ quan thẩm quyền thường có 270-390 ngày để tiến hành kiểm tra bổ sung và thu thập ý kiến từ các bên liên quan trước khi đưa ra quyết định áp thuế CBPG chính thức. Trong thời gian này, các đơn vị xuất khẩu/sản xuất hàng hóa bị điều tra hoặc Chính phủ nước xuất khẩu (sau đây gọi là ‘bên yêu cầu’) có thể gửi các biện pháp cam kết loại bỏ hành vi bán phá giá và trợ cấp (sau đây gọi là ‘cam kết’) cho cơ quan điều tra. Nếu Bộ Công Thương chấp nhận các cam kết này và bên yêu cầu duy trì cam kết thì có thể dẫn đến việc tạm dừng hoặc chấm dứt thuế CBPG. Ngược lại, nếu không tuân thủ có thể dẫn đến việc tiếp tục hoặc chính thức áp dụng thuế CBPG.
Thường thì thời hạn “270-390 ngày” do Cục Phòng vệ thương mại công bố chỉ là khung thời gian giải quyết thông thường và trong trường hợp cần bảo vệ khẩn cấp ngành sản xuất trong nước, có thể rút ngắn khoảng thời gian này xuống còn 120-180 ngày. Trong giai đoạn bán phá giá thép của Trung Quốc năm 2014-2016, nhiều biện pháp áp dụng thuế CBPG chính thức đã được áp dụng ngay sau khi thuế CBPG tạm thời hết hiệu lực
Bước 5: Áp thuế chính thức
Cơ quan điều tra trình Bộ trưởng kết luận điều tra để đưa ra quyết định CBPG chính thức. Nếu đạt đủ ba điều kiện để áp dụng thuế CBPG (như đã nêu trên), thuế CBPG chính thức (có hiệu lực tới 5 năm và có thể gia hạn nếu cần thiết) sẽ được áp dụng. Ngược lại, nếu không đạt bất kỳ tiêu chí nào trong 3 tiêu chí này thì thuế CBPG chính thức sẽ không được áp dụng, ngay cả khi thuế CBPG tạm thời đã được áp dụng trước đó. Tuy nhiên theo quan sát của chúng tôi thì điều này hiếm khi xảy ra.
Bước 6: Giải quyết khiếu nại
Bộ Công Thương giải quyết khiếu nại đối với quyết định điều tra CBPG chính thức. Khiếu nại phải được nộp trong vòng 60 ngày và cơ quan có thẩm quyền có 60-120 ngày để giải quyết. Nếu tranh chấp vẫn chưa được giải quyết, có thể sẽ phải giải quyết thông qua kiện tụng tại tòa án.
Nguồn: Team tổng hợp